Skift
sprog
Play audiofileda
Marsvin - Danmarks lille hval
DA
IS
KL
SV
2
Hnísa- litli hvalur í Danmörku

Ann Marie Munch

Oversat til íslensku af Helga Dögg Sverrisdottir
3
4

Marsvinet  (Phocoena phocoena) er en lille blåsort tandhval med en hvid underside. På ryggen har den en rygfinne, som den bruger til at styre og svømme med.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísa (Phocoena phocoena) er lítill tannhvalur dökkgrár að ofan og hvítur að neðan. Á bakinu er uggi sem hann notar til að stýra og synda með.

DA KL SV
IS
KL SV
5
6

Marsvinet er mindre end delfinen. Marsvinets hoved er mere rundt end delfinens og deres rygfinner har ikke samme form. Marsvin og delfiner er dog begge pattedyr, hvilket betyder, at de føder levende unger.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísa er minni en höfrungur. Höfuð hnísunnar er hringlóttara en höfrungsins og uggarnir hafa ekki sömu lögun. Hnísur og höfrungar eru spendýr sem þýðir að þau fæða lifandi afkvæmi.

DA KL SV
IS
KL SV
7
8

Marsvinet kan blive op til 150-180 cm og veje mellem 45-90 kg. Hunnen er større end hannen. Den har 92-112 tænder. Et menneske har 32 tænder.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísan getur orðið 150-180 cm og vegið á milli 45-90 kg. Kvendýrið er stærra en karldýrið. Hún hefur 92-113 tennur. Maðurinn hefur 32 tennur.

DA KL SV
IS
KL SV
9
10

Marsvinet er et rovdyr, og den lever af mange forskellige slags fisk. Bl.a. torsk, sild og makrel. Den har brug for 5-10 kg. fisk om dagen. 


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísan er rándýr og lifir af alls konar fiski. Meðal annars þorski, síld og makríl. Hún þarf 5-10 kg. af fiski á dag.

DA KL SV
IS
KL SV
11
12

Normalt dykker den i 3 minutter af gangen og jager på lavt vand. Marsvinet bruger (som delfinen) ekkolokalisering til at finde sit bytte. Dvs. at den udsender lyde, som kommer tilbage og kan fortælle, hvor byttet er.


Play audiofile
DA
KL SV

Venjulega kafar hún í 3 mínútur í senn og veiðir í grunnu vatni. Hnísan notar (eins og höfrungurinn) enduvarpshljóð til að finna bráðina. Það vil segja að hún sendir hljóð sem kemur til baka og segir hvar bráðin er.

DA KL SV
IS
KL SV
13
14

Et marsvin kan få unger, når den er 2-3 år gammel. Den er gravid i 11 måneder og får én unge om året. I 8 måneder dier ungen hos sin mor, dvs. den drikker mælk. Derefter er den klar til at jage selv. Marsvin kan blive op til 25 år.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísa getur eignast afkvæmi þegar hún er 2-3 ára. Meðgangan er 11 mánuðir og hún eignast eitt afkvæmi í einu. Í átta mánuði er afkvæmið á brjósti og fær mjólk hjá móður sinni. Síðan er dýrið tilbúið að veiða sjálft. Hnísa getur orðið allt að 25 ára gömul.

DA KL SV
IS
KL SV
15
16

Marsvinet har været fredet i Danmark siden 1967. Det vil sige, at det ikke må jages og slås ihjel. Frem til slutningen af 1800 tallet blev marsvin jagtet for deres spæk, der blev brugt som olie til lamper.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísan er friðuð í Danmörku og hefur verið frá 1967. Það má ekki veiða hana og drepa. Fram að 19. öld var Hnísan veidd spiksins vegna og notað sem olía á lampa.

DA KL SV
IS
KL SV
17
18

Marsvinet er et truet dyr i den østlige del af Danmark. Det der truer marsvin allermest i dag er miljøgifte, støj under vandet og når de bliver fanget i fiskernes garn ved et uheld. Verdensmål 14 handler om, at vi skal passe godt på vores have, så marsvin og andre havdyr kan leve godt.


Play audiofile
DA
KL SV

Hnísan er í útrýmingahættu í austurhluta Danmerkur. Það sem ógnar Hnísunni mest er mengun, hávaði undir vatninu og að vera óvart veidd í net sjómanna. Heimsmarkmið nr. 14 fjallar um að við eigum að passa upp á hafið, svo Hnísur og önnur dýr lifi góðu lífi.

DA KL SV
IS
KL SV
19
20

Der lever over 30.000 marsvin i Danmark og i Lillebælt findes verdens tætteste koncentration af marsvin. Her kan man ofte spotte marsvin. Ser du en stor flok måger kredse over vandoverfladen, er der også chance for at se marsvin.


Play audiofile
DA
KL SV

Það lifa um 30 þúsund Hnísur í Danmörku og í Litlabeltinu má finna flestar Hnísur. Þar getur maður komið auga á hvalinn. Sjáir þú marga máva hringsóla yfir vatnsborðinu er möguleiki á að sjá Hnísu.

DA KL SV
IS
KL SV
21
22

På Middelfart Museum kan du se en udstilling om marsvin og marsvinets historie i Lillebælt. Har du set et marsvin eller andre hvaler?


Play audiofile
DA
KL SV

Á Middelfart safninu getur þú séð sýningu um Hnísu og lesið sögu hennar í Litlabeltinu. Hefur þú sé Hnísu eða einhverja aðra hvali?

DA KL SV
IS
KL SV
23
Marsvin - Danmarks lille hval

Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Govvá/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Fotod/ Bil/ Photo:
S1: Bas Kers - flickr.com
S4: Ecomare - commons.wikimedia.org
S6: ©passportocean.com
S8: Travis - flickr.com
S10: Lars Laursen - ndla.no
S12: Science Photo Library - ndla.no
S14+20: ?
S16: Johannes Mølgaard, Illustreret Tidende - 1883
S18: Globalgoals.org
S22: Middelfart Kommune

Læs mere på:
www.middelfart-museum.dk
© 2024 atlantbib.org
Forrige side Næste side
X